Căn cứ pháp lý

Căn cứ điểm a khoản 5 Điều 13 Luật BHYT số 51/2024/QH15 quy định xác định thứ tự đóng BHYT: Người đồng thời thuộc nhiều đối tượng tham gia BHYT khác nhau quy định tại Điều 12 của Luật này thì đóng BHYT theo đối tượng đầu tiên mà người đó được xác định theo thứ tự của các đối tượng quy định tại Điều 12 của Luật này, trừ trường hợp quy định tại các điểm c, d, đ, e và g khoản 5, Điều 12 của Luật này, như sau:

1. Nhóm người SDLĐ đóng hoặc NLĐ đóng hoặc cùng đóng.

2. Nhóm do cơ quan BHXH đóng.

3. Nhóm do ngân sách nhà nước (NSNN) đóng.

4. Nhóm được NSNN hỗ trợ mức đóng.

5. Nhóm tự đóng BHYT.

6. Đối tượng khác ngoài các đối tượng quy định tại khoản 1, 2, 3, 4 và 5 Điều 12 Luật BHYT.

Đối chiếu quy định trên, HSSV  thuộc nhóm do ngân sách Nhà nước hỗ trợ mức đóng, có thứ tự xếp trước nhóm tự đóng BHYT (BHYT hộ gia đình). Luật cũng quy định rõ: mỗi người chỉ được tham gia BHYT theo một nhóm đối tượng duy nhất, nếu một cá nhân đồng thời thuộc nhiều nhóm thì sẽ được hưởng quyền lợi theo đối tượng có quyền lợi cao nhất. Như vậy, khi một cá nhân đã thuộc nhóm HSSV thì không thể đồng thời tham gia BHYT theo hộ gia đình. Quy định này nhằm tránh trùng lặp, bảo đảm công bằng, minh bạch trong quản lý và thực hiện chính sách.

Ý nghĩa chính sách

Không chỉ là vấn đề pháp lý, việc tách HSSV ra khỏi diện hộ gia đình còn thể hiện chủ trương chính sách nhất quán. HSSV được Nhà nước hỗ trợ tối thiểu 50% chi phí tham gia BHYT, phần còn lại do gia đình hoặc bản thân người học đóng góp. Đây là cơ chế hỗ trợ tài chính trực tiếp, giúp giảm bớt gánh nặng cho phụ huynh, đồng thời bảo đảm tất cả HSSV đều có thẻ BHYT để được chăm sóc sức khỏe toàn diện trong quá trình học tập. 

Cách thức tổ chức

Việc tham gia BHYT của HSSV hiện nay được triển khai tập trung thông qua nhà trường. Mô hình này mang lại nhiều lợi ích: thuận tiện trong thu nộp và quản lý danh sách; cấp thẻ BHYT theo năm học; tạo điều kiện đăng ký nơi khám, chữa bệnh phù hợp với nơi học tập; đồng thời gắn kết với hoạt động y tế học đường để bảo đảm chăm sóc sức khỏe ban đầu cho học sinh. Đây là lợi thế mà không phải nhóm đối tượng nào cũng có được.

Cần lưu ý rằng, nếu một HSSV đã thuộc các nhóm đối tượng ưu tiên khác như hộ nghèo, cận nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi, thân nhân sĩ quan, người có công… thì cũng không cần tham gia theo diện HSSV và đương nhiên không thể tham gia theo hộ gia đình. Nguyên tắc “một người – một nhóm đối tượng” được áp dụng nghiêm ngặt trong toàn bộ hệ thống BHYT.

Quyền lợi của học sinh, sinh viên

Khi tham gia BHYT, HSSV được cấp thẻ BHYT điện tử và có quyền lựa chọn, thay đổi nơi đăng ký khám chữa bệnh ban đầu trong 15 ngày đầu mỗi quý. Các em được chăm sóc sức khỏe ban đầu tại trường học cũng như tại cơ sở y tế, được quỹ BHYT chi trả chi phí khám chữa bệnh trong phạm vi quyền lợi và mức hưởng. Ngoài ra, HSSV còn được cơ quan BHXH tư vấn, hỗ trợ, giải đáp thắc mắc về chính sách BHYT, đồng thời có quyền khiếu nại, tố cáo nếu phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về BHYT.

HSSV được hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh. Cụ thể, khi đi khám chữa bệnh tại cơ sở đăng ký ban đầu như trạm y tế xã, cơ sở y học gia đình, trạm y tế quân – dân y, phòng khám quân – dân y, trung tâm y tế tuyến huyện hoạt động theo mô hình phòng khám, hoặc tại y tế cơ quan, đơn vị, tổ chức do Bộ trưởng Bộ Y tế quy định; cơ sở KCB trong quân đội, công an do Bộ Quốc phòng và Bộ Công an quy định; cũng như khi khám ngoại trú tại phòng khám đa khoa khu vực. Ngoài ra, nếu chi phí khám chữa bệnh thấp hơn 15% mức lương cơ sở thì người bệnh không phải đồng chi trả. Đặc biệt, khi đã tham gia BHYT liên tục 5 năm trở lên và có số tiền cùng chi trả trong năm lớn hơn 6 tháng lương cơ sở, HSSV cũng được thanh toán 100% chi phí theo quy định.

Những quyền lợi thiết thực này không chỉ bảo đảm sự an tâm cho phụ huynh mà còn khẳng định sự quan tâm đặc biệt của Nhà nước đối với thế hệ trẻ. Việc học sinh, sinh viên không tham gia BHYT hộ gia đình là hoàn toàn phù hợp với pháp luật và mục tiêu chính sách. Đây là giải pháp để quản lý chặt chẽ, sử dụng hiệu quả ngân sách, đồng thời bảo đảm quyền lợi y tế toàn diện cho HSSV trong môi trường giáo dục. Thay vì “gộp chung” theo hộ gia đình, mỗi em học sinh, sinh viên có thể tự hào vì mình là đối tượng được ưu tiên, hỗ trợ đặc biệt trong hệ thống BHYT – một chính sách vì sức khỏe và tương lai bền vững của toàn dân./.

Nguồn: bảo hiểm xã hội TP. HCM

Ảnh: UTE-TV